Iako ga mnogi savremenici smatraju suviše pojednostavljenim i nedovoljno preciznim, sistem određivanja mundanih astroloških kuća poznat pod nazivom celi znakovi ili kuća-znak obeležio je helenistički period i početke zapadne astrologije.

Čisto radi podsećanja, prema ovom sistemu, I kuća ne počinje uzdižućim stepenom već početkom znaka u kojem on pada, a svaki naredni znak predstavlja sledeću kuću u nizu. Kao posledica ovakve podele stepen MC-a se neće uvek naći u X kući- znaku, iako nose istu simboliku, već u IX ili XI pa i “dalje”, što je jedan od prvih razloga savremene kritike ovog sistema.

Takođe, ostavlja se prostor nedoumici oko tumačenja značenja i snage planeta koje su u prvom znaku, ali poprilično iznad stepena Ascendenta, ili ga pak blisko slede, ali se nalaze u drugom znaku. Ovi “nedostaci” se jednako odražavaju i na opozitna mesta, pa se zaista stiče dojam da su stari majstori vrlo malo pridavali važnosti uglovima, da li što nisu bili svesni značaja tih tačaka ili naprosto nisu znali za bolje.

No, zavirivanjem malo u astrološku literaturu iz vremena popularnosti ovog sistema, lako se može uvideti da bi prethodan zaključak bio pogrešan. Pre svega, ovo nije jedini način podele mundanih kuća koji možemo naći u zapisima rane helenističke astrologije, odnosno, stari majstori su, verovatno svesni pojedinih nedostataka celih znakova, uporedo procenjivali položaj u odnosu na ugaone ose prilikom određivanja snage planeta, mada samo u specifičnim razmatranjima.

Primerice, Dorotej je nedvosmisleno na samom početku Carmen Astrologicum dao svoje viđenje snage mundanih kuća:

“Imajte na umu ono što ću vam reći vezano za superiornost jedne kuće u odnosu na drugu prema snazi. Pa tako, najbolja od svih kuća je Ascendent, zatim MC, potom ona koja sledi MC, a koja je jedanaesta od Ascendenta, zatim ona u opoziciji sa jedanaestom kućom, a peta od Ascendenta i koja se naziva kućom dece, potom ona u opoziciji sa Ascendentom koja je znak braka, zatim IC, potom deveta kuća od Ascendenta. Ovih sedam kuća imaju prednost nad onima koje se ne smatraju povoljnim, a u koje spadaju: treća od Ascendenta, mada je to kuća radovanja Meseca, i druga od Ascendenta, potom osma od Ascendenta koja je znak smrti. Od ovih kuća koje sam vam naveo prva je najsnažnija. Prestale su još dve kuće koje su najgore od najgorih, a to su šesta i dvanaesta.”

Mi vrlo dobro znamo da pojam snaga kuće dobija na smislu onda kada razmatramo planete koje se u njima nađu, pa bi smo ove “parametre” opravdano mogli preneti na njih. Međutim, pred kraj prvog dela pomenutog dela, Dorotej uvodi još jednu odrednicu:

“Pogledajte vladara tripliciteta znaka u kome se nalazi vladajuće svetlo. Ukoliko ga pronađete na mestu 15 stepeni (ili manje) udaljenog od ugla, onda predvidite da će osoba biti veoma zadovoljna svojom srećom i bogatstvom. Ako je na nekom od narednih 15 stepeni tada je sreća nešto manja u odnosu na ono što sam prethodno naveo, odnosno, što je bliži stepenu ugla to je ugled i bogatstvo veće. Ukoliko je vladar tripliciteta vladajućeg svetla između 30 i 45 stepeni udeljen od ugla, tada natus neće biti istaknuta osoba, ali će imati osrednju sreću i bogatstvo. Ako pronađete vladara tripliciteta na bilo kom stepenu nakon ovog, a pre narednog ugla, tada će natus biti siromašan i bedan. Takođe, trebalo bi da računaš da su stepeni izlazećeg znaka jednaki (30 stepeni po znaku), ali samo uzdizanje nije jednako jer su neki znakovi krivog, a neki pravog izlaska. I oni krivi se brže uzdižu, pravi sporije, a i vreme uzdizanja nije isto u svakoj regiji i podneblju, jer područja u bliža severu zaklapaju široke, a bliža jugu uske uglove.”

Dakle, gradacija snage planete vezana je isključivo za udaljenost od stepena ugla, podeljena na tri segmenta od po 15 stepeni, a “prostor” nakon 45 stepeni pa do narednog ugla smatran je slabim. Takođe, Dorotej upućuje da između Ascendenta i MC-a nije uvek 90 stepeni. Ipak, nema nagoveštaja da je on ovo koristio izvan procene natusovog bogastva i položaja u društvu, što je u to vreme, kao i danas, bilo blisko vezano sa kvalitetom života.

Kad je reč o Ptolomeju, iako se na osnovu raznih opisa koje srećemo u Tetrabliblosu može zaključiti da je koristio cele znakove, u III delu on pominje malo drugačiju perspektivu:

“Pre svega, potrebno je utvrditi mesta na kojima je neophodno da bude planeta da bi preuzela ulogu davaoca života. Tu spadaju: dvanaesti deo zodijaka koji okružuje horoskop, a koji obuhvata 5 stepeni iznad aktuelnog horizonta i preostalih 25 stepeni koji ga slede; deo koji je u desnom sekstilu prema ovih trideset stepeni, nazvan Kućom Dobrog Duha; deo koji je u kvadratu, što je sredini neba; deo u trigonu, nazvan Kućom Boga; i na kraju deo koji je u opoziciji, odnosno Zapad. Među njima, prema dominatnoj snazi, prvenstvo imaju stepeni oko sredine neba, potom oni koji se nalaze istočno, onda oni koji slede sredinu neba, zatim oni na zapadu, i na kraju oni u znaku koji se uzdiže pre sredine neba. Celokupan prostor ispod zemlje se zanemaruje, što je razumljivo kada se ova vrsta dominacije razmatra, izuzev onih stepena koji zajedno sa ascendentom izlaze na svetlost dana. Od delova iznad zemlje nije prikladno razmatrati znak koji nije povezan sa ascendentom, niti onaj koji se uzdiže pre njega, nazvan Kućom Zlog Duha, jer on oštećuje isijavanje od zvezda prema zemlji i padajući je, a gusto, maglovito isparenje zemljine vlage stvara takvu zamućenost i, takoreći, tamu, pa se zvezde ne pojavljuju u svojim istinskim bojama ni veličinama.”

Vezano za ovaj odeljak prevodioci i astrološki teoretičari imaju donekle različita tumačenja. Jedni veruju da je pravilo “5 stepeni pre i 25 stepeni posle” važilo samo za Ascendent, a da su ostali stepeni pogodni za Davaoca života (Afeta, Hajleg) morali da budu i u odgovarajućem znaku, odnosno da je reč o kombinaciji sistema celih znakova sa dodatnim uslovima koji ističu snagu pojedinih delova zodijaka.

Drugi, pak, smatraju da je Ptolomej ovde koristio nešto malo izmenjen sistem jednakih kuća koje su nosile ista imana i značenja koja srećemo kod celih znakova, što sudeći prema Valensovom pisanju u IX delu Antologije može imati korene u egipatskoj astrologiji. Kako god, ova podela naglašava važnost izlazećeg ugla, ali je ograničena na specifično razmatranje – određivanje dužine života natusa.

Pominjanje Valensove Antologije otvara pregled još jednog načina određivanja snage pojedinih delova horoskopa kroz upustvo dato u III delu:

“Pre svega, tačno odredi stepene Ascendenta, MC-a i ostalih uglova. Nakon toga, od ukupnog broja stepeni između Ascendenta i IC-a (u pravcu redosleda znakova) razmotri prvu trećinu koja predstavlja “operativni” deo u konfiguraciji uglova i planete koje se nađu na tim stepenima, bilo one benefici ili malefici, smatraj veoma snažnim. Ostale stepene prema redosledu do IC-a, kao i planete na njima, smatraj “neoperativnim” i nepovoljnim. Stepeni u opoziciji sa Ascendentom i ostalim uglovima će pratiti isti obrazac vezan za operativnost i planete na operativnim stepenima će biti snažne. Jasno je da uglovi nisu uvek od 30 stepeni, već nekad imaju više, a nekad manje. Ukoliko je na Ascendentu i Descendentu manje od 30 snažnih stepena, tada će biti više od 30 stepeni na MC-u i IC-u. Ako Ascendent i njegov opozitni ugao imaju više od 30 stepeni, tada će MC i IC biti manji.”

Potpuno je jasno da Valens podelu vrši nezavisno od znakova, naglašavajući snagu prve trećine kvadranta koje naziva uglom, s tim što u kasnijim pasusima pojašnjava da će snaga druge trećine biti osrednja, da bi nakon toga usledili slabi i štetni stepeni. Drugim rečima, opisuje prvi kvadratni sistem kuća koji u III veku dobija naziv Porfirijev.

Ali, slično kao i u prethodnim primerima, nema pokazatelja da je ovo primenjivao van razmatranja određivanja Davaoca života. Čak u V delu daje jedno “pomirljivo” rešenje po kojem znak gde padne stepen MC-a nosi značenje X kuće uporedo sa značenjem koje mu prema redosledu od Ascendenta pripada, jednako primenljivo na stepen IC-a i IV kuću, što potvrđuje da nije “odustao” od sistema kuća-znak.

Nakon svih ovih uvida nameće se pitanje zašto su astrolozi helenističkog perioda, pa i neki kasnije, “uporno” praktikovali cele znakove. Možda jer ovaj sistem najbolje objašnjava zašto su neke kuće dobre, a neke loše, kroz averziju prema Ascendentu, što kod drugih sistema ne mora uvek biti slučaj. Možda jer u nekim prediktivnim tehnikama kao što su profekcije, ingresi ili oslobađanje fortune znak predstavlja “osnovnu jedinicu” te se ovaj sistem nameće kao najprirodniji.

A možda su stari majstori naprosto uživali u njegovoj jednostavnosti i univerzalnosti posvećujući više pažnje razmatranju simbolike planeta, tačaka, kuća i aspekata umesto matematičkim proračunima. Na nama je da i sami malo porazmislimo o tome pre nego proglasimo sistem celih znakova kao zastareo i neupotrebljiv jer, u krajnjoj liniji, astrologija je divinacijska disciplina u kojoj preciznost podela i savršenost tehnika nije garancija uspešnosti njene primene.

 

Tanja Veselinović